Bir önceki paylaşımımızda pilotluk mesleğinin ilk modülü olan PPL (Private Pilot Licence) lisansı almak için gerekli şartları ve eğitim içeriğini ele aldık. Bu yazımızda ise Havayolu Nakliye Pilotu lisansı olan ATPL (A) lisansına ilişkin bir takım bilgiler aktarmak istiyoruz. ATPL(A) lisansı almak için teorik bilgi sınavlarından başarılı olmak ve uçuş eğitimlerini başarıyla tamamlamak gerekiyor.
Öncelikle teorik bilgi eğitiminden bahsedelim. Ülkemizde ATPL teorik bilgi eğitimlerinde, yüzde 90 uzaktan eğitim imkanı bulunmaktadır. Bu eğitimin yüzde 50'lik kısmı e-kitap, yüzde 40'lık kısmını ise sanal sınıf eğitimi oluşturur. Geriye kalan yüzde 10'luk sınıf eğitimi ise bu eğitimi veren kurumların fiziki olarak kriterlere uygun dersliklerinde verilmektedir. Uzaktan eğitim imkanı, özellikle çalışarak yada örgün bir eğitime devam ederek pilotluk eğitimi almak isteyen adaylar için büyük avantaj oluşturmaktadır. Teori bilgi kursunun amacı, pilot adaylarının akademik olarak daha kapsamlı bir teori bilgi seviyesine ulaşmalarını sağlamaktır.
Havayolu Nakliye Pilotu Lisans eğitiminin teori kısmı 14 dersten oluşmaktadır. ATPL (A) teori kursunda verilen dersler; Hava Hukuku, Genel Uçak Bilgisi, Alet Bilgisi, Kütle ve Denge, Performans, Uçuş Planlama, İnsan Performansı ve Limitleri, Meteoroloji, Genel Seyrüsefer, Radyo Seyrüsefer, Operasyon Usulleri, Uçuş Prensipleri, VFR Haberleşme, IFR Haberleşme şeklindedir.
14 ders 660 saati kapsayan bir süreye yayılır ve 6 ay içerisinde parça parça verilir. Her bölüm eğitimi tamamlandığında, kursiyer ilgili bölüm derslerinden SHGM tarafından yapılan sınavlara girmeye hak kazanır. Sınav takvimine SHGM'ye ait internet sitesinden ulaşılabilir. Adayın teori derslerini kapsayan süreç içerisinde toplam altı oturum hakkı bulunmaktadır ve SHGM nezdinde bir dersten fazla sınava girememektedir. Aday, oturumlarını altı oturumda bitiremez veya bir dersten dört kez kalması durumunda eğitim tekrarına kalır ve iki haftalık bir tazeleme eğitimi almak zorunda kalır.
Pilotaj eğitiminin üçüncü modülü NR olarak bilinen Gece Uçuş Yetkisi eğitimidir. Bu kurs ile öğrenci pilotun, gece görebilme ve ayırt edebilme yeteneğini kazanması amaçlanır. Kursa katılabilmek için PPL (A) lisansına sahip olmak gerekir. Bu eğitime ilişkin ders konuları, PART - FCL'ye göre hazırlanır. İki saatlik yer dersi planlanması ile birlikte 5 saat (3 saat çift kumanda, 2 saat öğretmen pilot gözetmenliğinde yalnız uçuş (PIC) uçuş planlanır. Bu eğitim yaklaşık olarak bir hafta olarak devam eder.
Dördüncü modül ise, öğrenci kontrol ve sorumluluğunda gerçekleştirilmesi gereken 88 saatlik PIC (Sorumlu Pilot Uçuşu) uçuşlarıdır. PIC uçuşları, ATPL teori eğitimi ile eş zamanlı olarak yapılabilir. Böylece öğrenci, hem zaman kazanır hem de uçuş eğitimine ait bilgilerini taze tutma şansı yakalar.
Beşinci modülde artık öğrencinin aletli sistemleri kullanarak uçmasına imkan sağlayacak bilgi ve uçuş tecrübesini edinmesi amaçlanır. IR adı verilen instrument rating yani aletli uçuş eğitiminde, önce teori eğitimi verilir ve sonrasında öğretmen pilot eşliğinde 50 saatlik uçuş eğitimi gerçekleştirilir. Bu eğitimin süresi ise 8-10 hafta arasında değişebilir.
Pilotaj eğitiminin altıncı modülü, ticari pilot lisansı eğitimidir. CPL adıyla bilinen bu eğitim, ticari uçuşlarda pilot olarak görev alabilmenin en önemli adımıdır. Toplamda 15 saatlik uçuş eğitimini kapsar ve 1-2 haftalık bir süreçte tamamlanır. CPL ve IR eğitimlerini tamamlayan adaylar 200 saat civarında eğitimi ve tüm teorik kursları başarıyla tamamladıktan sonra Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden gönderilen yetkili kontrol pilotu eşliğinde iki saatlik CPL/IR kontrol uçuşuna girer. Bu aşamada başarılı olan pilot adayı, pilotaj eğitiminin son modülü olan çok motor yetkisi (ME) eğitimine başlar. Adından da anlaşılacağı üzere birden fazla motorlu uçakları kullanabilmek için gerekli olan bu eğitim 12 saat yer dersi ve 13 saatlik uçuş olarak planlanır.
Pilotaj öğrencisi, 10 saatlik kısmı uçakla gerçek uçuşta, 3 saatlik kısmı FNPT-II simülatöründe gerçekleştirir. Uçuş ve simülatör eğitimlerinin tamamlanmasından sonra kontrol yetkisi olan öğretmen pilot eşliğinde kontrol uçuşunu gerçekleştiren pilot adayı bütün süreci başarıyla tamamlamış olur ve havayollarının pilot alım sürecine başvuru hakkı kazanır.